ถุงมือกันสารเคมี คืออะไร?

ถุงมือกันสารเคมี คือถุงมือที่ออกแบบมาเพื่อ ป้องกันการสัมผัสสารเคมีโดยตรง (เช่น กรด-ด่าง ตัวทำละลาย น้ำมัน สารทำความสะอาด น้ำยาฆ่าเชื้อ ฯลฯ) โดยเน้น 3 เรื่องหลัก

1. ความทนต่อสารเคมี (Chemical resistance)

2. การซึมผ่านของสาร (Permeation / Breakthrough time)

3. ความทนทานต่อการใช้งานจริง เช่น การขัดถู การฉีกขาด และการเสียดสี

พูดง่ายๆ: ไม่ใช่ถุงมือ “หนาๆ” ก็กันสารเคมีได้เสมอ แต่ต้องเป็น วัสดุที่ถูกชนิด และมีข้อมูลทดสอบรองรับ

ต่างจากถุงมือทั่วไปยังไง?

1) วัสดุ “ถูกออกแบบมาให้ทนสาร” ไม่ใช่แค่กันเปื้อน

ถุงมือทั่วไป (เช่น ถุงมือผ้า/ถุงมือยางบาง/ถุงมือเอนกประสงค์) มักเน้นกันสกปรก กันลื่น กันบาดเล็กน้อย
แต่ถุงมือกันสารเคมีจะเลือกวัสดุให้เข้ากับชนิดสาร เช่น

• Nitrile (ไนไตรล์): เด่นเรื่องน้ำมัน จาระบี ตัวทำละลายบางชนิด

• Neoprene (นีโอพรีน): ทนกรด-ด่างและสารเคมีได้หลากหลาย งานเปียกๆ

• PVC (พีวีซี): งานสารเคมีทั่วไป ราคาคุ้ม เหมาะงานเปียก/ล้าง

• Butyl / Viton / Laminate (เฉพาะทาง): สำหรับตัวทำละลายแรง/สารอันตรายเฉพาะ

จุดสำคัญ: “ยางธรรมชาติ” บางงานกันได้ดี แต่บางสารทำให้บวม/กรอบ/เสื่อมเร็วได้

2) มีแนวคิด “เวลาเริ่มทะลุผ่าน” (Breakthrough Time)

ถุงมือกันสารเคมีจริงจะมีข้อมูลว่า สารชนิดนั้นใช้เวลานานแค่ไหนกว่าจะซึมผ่านวัสดุ
ดังนั้น “ใส่ได้นานเท่าไร” ไม่ได้ขึ้นอยู่กับความหนาอย่างเดียว แต่ขึ้นกับ ชนิดวัสดุ + ชนิดสาร + ความเข้มข้น + อุณหภูมิ + การเสียดสี ด้วย

3) ความหนา/ความยาว/ผิวถุงมือออกแบบตามงาน

ถุงมือกันสารเคมีมักมีตัวเลือกมากกว่า เช่น

• ความยาว 12–18 นิ้ว เพื่อกันกระเด็นถึงท่อนแขน

• ผิวลาย/ผิวทราย เพื่อจับของเปียกไม่ลื่น

• ซับใน (lining) ลดอับชื้น เพิ่มความสบาย

• แบบหนาพิเศษ สำหรับงานล้าง/จุ่ม/สัมผัสนาน

4) เน้นความปลอดภัยของผิวหนังมากกว่า “งานหยาบ”

ถุงมือทั่วไปบางชนิดหนาและทน แต่ไม่ได้ทนสารเคมี เช่น

• ถุงมือผ้า: ซึมง่าย เก็บสารไว้ที่เส้นใย เสี่ยงระคายเคือง

• ถุงมือหนัง: ดูดซับของเหลวและทำความสะอาดยาก

• ถุงมือยางบางทั่วไป: อาจกันได้แค่ “กันเปื้อน” ไม่ใช่กันการซึมผ่าน

เลือกถุงมือกันสารเคมีให้ถูก ต้องดูอะไรบ้าง?

1. คุณใช้สารอะไรแน่ (ชื่อสาร/กลุ่มสาร) และความเข้มข้น

2. ลักษณะสัมผัส: กระเด็น / จุ่ม / แช่ / เช็ด / ทำความสะอาด

3. ระยะเวลาใช้งานต่อครั้ง: สั้นๆ หรือหลายชั่วโมง

4. สภาพแวดล้อม: ร้อน/เย็น/มีการเสียดสีสูง

5. ต้องการคุณสมบัติอื่นไหม: กันลื่น, กันบาด, food grade, ป้องกันไฟฟ้าสถิต ฯลฯ

6. ดู ตารางความทนสาร (Chemical resistance chart) ของผู้ผลิตก่อนซื้อทุกครั้ง

ใช้งานอย่างปลอดภัย (ทำตามนี้ลดความเสี่ยงได้มาก)

• ถ้าโดนสารเคมี ให้ถอดถุงมืออย่างถูกวิธี ล้าง/ชำระล้างตาม SDS ของสารนั้น

• ห้ามใช้ถุงมือที่ “บวม เหนียว กรอบ แตก” เพราะวัสดุเสื่อมแล้ว

• ถ้าทำงานกับสารแรง/ไอระเหยแรง ควรใช้ PPE อื่นร่วมด้วย เช่น แว่นครอบ หน้ากากกรองไอสารเคมี และผ้ากันเปื้อน

• เลือกไซซ์พอดีมือ: หลวมไปเสี่ยงเกี่ยว/รั่ว แน่นไปมือเมื่อยและฉีกง่าย

สรุป

ถุงมือกันสารเคมีคือถุงมือที่เลือกวัสดุและออกแบบมาเพื่อ ต้านทานการซึมผ่านของสารเคมี ไม่ใช่แค่กันเปื้อน ต่างจากถุงมือทั่วไปตรงที่มีข้อมูลทดสอบ/ตารางทนสาร และต้องเลือกให้ “ตรงชนิดสารและรูปแบบงาน” ถึงจะปลอดภัยจริง